Tài chính kinh tế Việt Nam 6 tháng đầu năm 2025

Để đạt được các mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên hoặc ít nhất như kịch bản cơ sở (7,5-7,7%) trong cả năm 2025, TS. Cấn Văn Lực và Nhóm tác giả Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV đã đưa ra 5 kiến nghị đáng chú ý.

Bối cảnh kinh tế thế giới 6 tháng đầu năm 2025

Kinh tế thế giới (KTTG) 6 tháng đầu năm 2025 tăng trưởng chậm, với nhiều diễn biến phức tạp, khó lường, đặc biệt là chính sách thuế của Tổng thống Mỹ D.Trump tác động tiêu cực đến thương mại - đầu tư toàn cầu; trong khi các căng thẳng địa chính trị tại Ukraina, Trung Đông… vẫn dai dẳng, thậm chí bùng phát trong tháng 6; các thảm họa thiên nhiên, biến đổi khí hậu vẫn khó lường, làm tăng nguy cơ an ninh lương thực, an ninh năng lượng. Vì vậy, trong các báo cáo cập nhật nhất, hầu hết các tổ chức quốc tế (như WB, IMF, OECD...) đều hạ dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu khoảng 0,3-0,4 điểm % so với dự báo trước đó, ở mức khoảng 2,3-2,8%, hoặc có thể về mức 2,1-2,5% nếu việc đàm phán thuế đối ứng của Mỹ và các nước không đạt kết quả khả quan. WTO (6/2025) cũng dự báo thương mại toàn cầu giảm mạnh, về mức 0,1% do tình trạng bất ổn trong chính sách thuế quan của Mỹ; trong khi WB (6/2025) dự báo khối lượng thương mại toàn cầu chỉ tăng 1,8% năm 2025 (từ mức 3,4% năm 2024). Điểm sáng là lạm phát tiếp tục giảm về gần mức mục tiêu của nhiều nước (dù có chậm dần); cùng với sự chậm lại của đà phục hồi kinh tế khiến ngân hàng trung ương (NHTW) nhiều nước tiếp tục nới lỏng chính sách tiền tệ, hạ lãi suất để hỗ trợ tăng trưởng.

Kinh tế Việt Nam 6 tháng đầu năm 2025 đạt nhiều kết quả khả quan

Một là, Đảng và Nhà nước tiếp tục hoàn thiện thể chế, sắp xếp lại giang sơn, vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, quyết liệt triển khai "bộ tứ trụ cột", chủ động ứng phó với chính sách thuế quan của Mỹ, quyết tâm đạt mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên và giữ vững ổn định vĩ mô

Với quyết tâm chính trị cao, tinh thần khẩn trương, quyết liệt, Đảng và Nhà nước đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo triển khai nhiều quyết sách mang tính lịch sử về đột phá thể chế, tinh gọn tổ chức - bộ máy, hoàn thiện việc sáp nhập tỉnh, thành phố và vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp từ ngày 1/7/2025, tạo tiền đề đưa đất nước bước vào "kỷ nguyên mới". Trong 6 tháng đầu năm và đặc biệt kỳ họp thứ 9, Quốc hội khoá XV đã xem xét và thông qua số lượng Luật, Nghị quyết nhiều nhất từ trước đến nay, nổi bật là Luật tổ chức chính quyền địa phương, Luật quản lý và đầu tư vốn Nhà nước tại DN, Luật KHCN và đổi mới sáng tạo, Luật Công nghiệp công nghệ số, Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi), Luật các TCTD (sửa đổi); Nghị quyết về trung tâm tài chính quốc tế tại TP.HCM và Đà Nẵng; Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 2013; các Nghị quyết về cơ chế, chính sách đặc thù tạo đột phá trong triển khai "bộ tứ trụ cột", phát triển nhà ở xã hội, trung tâm tài chính quốc tế, khu thương mại tự do…v.v. Chính phủ ban hành nhiều Nghị định, Nghị quyết, văn bản chỉ đạo nhằm quyết tâm đạt được mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên, ổn định vĩ mô và đảm bỏ các cân đối lớn của nền kinh tế; thực hiện đột phá thể chế, tinh gọn tổ chức – bộ máy, sáp nhập tỉnh, thành phố; đẩy mạnh cắt giảm thủ tục hành chính, phân cấp, phân quyền; phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại…v.v.

Chính sách tài khoá (CSTK) tiếp tục được điều hành theo hướng mở rộng, có trọng tâm, trọng điểm. Theo đó, Chính phủ tiếp tục đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, phấn đấu tỷ lệ giải ngân đạt 100% kế hoạch; tăng cường mở rộng cơ sở thuế, thu hồi nợ đọng thuế, tăng nguồn lực cho đầu tư phát triển; phấn đấu nâng hạng thị trường chứng khoán năm 2025 (Nghị quyết 154/NQ-CP ngày 31/5/2025). Các chính sách về miễn, giảm, gia hạn thuế, phí tiếp tục được triển khai (gần tương tự như hồi dịch Covid-19); chính thức miễn và hỗ trợ học phí…v.v.

Chính sách tiền tệ (CSTT) được điều hành theo hướng chủ động, linh hoạt, phối hợp chặt chẽ với CSTK; phấn đấu tăng trưởng tín dụng cả năm đạt khoảng 16%; tiến tới năm 2026 điều hành tăng trưởng tín dụng mang tính thị trường hơn và bỏ việc phân bổ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho từng TCTD (Công điện số 104/CĐ-TTg ngày 6/7/2025); các TCTD đẩy mạnh các chương trình tín dụng đối với các lĩnh vực ưu tiên như nông, lâm, thuỷ sản; phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho người dưới 35 tuổi, hỗ trợ liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm lúa gạo chất lượng cao vùng ĐBSCL; phát triển hạ tầng và công nghệ số, kích cầu tiêu dùng; tăng cường xử lý nợ xấu, hạn chế nợ xấu phát sinh và đổi mới cách thức quản lý thị trường vàng…v.v.

Về ứng phó với chính sách thuế quan của Mỹ, lãnh đạo Đảng và Chính phủ đã chủ động, tăng cường trao đổi, tiếp xúc ở nhiều cấp, nhiều kênh...

Hai là, GDP 6 tháng đầu năm 2025 tăng trưởng cao nhất so với cùng kỳ trong vòng 15 năm; kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, các cân đối lớn được bảo đảm, với GDP tăng 7,52% so với cùng kỳ năm trước với sự phục hồi của các động lực cả phía cung và cầu.

Về phía cung, công nghiệp và xây dựng tăng 8,33%, cao nhất trong 3 khu vực và là mức tăng trưởng cao nhất trong vòng 7 năm, đóng góp 3,08 điểm % (40,9% trong mức tăng trưởng chung); tiếp theo là lĩnh vực dịch vụ với mức tăng trưởng 8,14% và đóng góp cao nhất (3,54 điểm % hay 47%) vào mức tăng trưởng chung. Đồng thời, lĩnh vực nông - lâm - thủy sản tiếp tục là bệ đỡ vững chắc của nền kinh tế, duy trì mức tăng trưởng khá 3,84%, cao nhất trong vòng 7 năm, đóng góp 0,43 điểm % (tương đương 5,76%) vào mức tăng trưởng chung.

Về phía cầu, tiêu dùng cuối cùng và tích lũy tài sản tăng trưởng cao nhất so cùng kỳ trong vòng 8 năm. Tiêu dùng cuối cùng tăng 7,95%, đóng góp 6,33 điểm % (84,2%) và tích lũy tài sản đóng góp 3,02 điểm % (40,18%) vào mức tăng trưởng GDP, nhờ tăng trưởng vốn đầu tư toàn xã hội đạt 9,8%, tiệm cận mức trước dịch (cùng kỳ 6T/2018-2019, tăng bình quân 10,2%), đặc biệt đầu tư công tăng 19,8%, cao gấp 1,12 lần mức trước dịch Covid-19; đầu tư tư nhân tăng 7,5%, gấp 1,2 lần bình quân 6T giai đoạn 2020-2024 (6,1%), nhưng còn thấp hơn so với trước dịch Covid-19.

Xuất khẩu ròng hàng hóa trong 6T/2025 đạt 7,63 tỷ USD, cao gấp 2,5 lần mức trước dịch. Trong đó, xuất khẩu điện tử, máy tính và linh kiện (chiếm 21,7% tổng kim ngạch xuất khẩu) tăng 40%, cao hơn tốc độ tăng trưởng xuất khẩu chung và là mức tăng trưởng cao nhất so với cùng kỳ trong vòng 8 năm nhờ hưởng lợi từ sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế số, công nghệ số, công nghiệp chế biến - chế tạo trong nước (chỉ số sản xuất (IIP) của công nghiệp chế biến - chế tạo tăng 11,1%, cao hơn tốc độ tăng trưởng IIP chung 9,2% và là mức cao nhất so với cùng kỳ trong vòng 4 năm). Một lý do khác là nhiều doanh nghiệp tranh thủ cơ hội trong 90 ngày tạm đình chỉ mức thuế đối ứng cao.

Thu hút và giải ngân FDI tăng tích cực, với vốn FDI đăng ký đạt 21,52 tỷ USD, tăng mạnh 32,6% so với cùng kỳ; vốn FDI giải ngân ước đạt 11,72 tỷ USD (tăng 8,1%), là mức giải ngân cao nhất trong 5 năm.

Tiêu dùng tiếp tục phục hồi, du lịch tăng mạnh, với tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ trong 6T/2025 tăng 9,3%, nhờ lượng khách du lịch tăng mạnh và tiêu dùng cá nhân phục hồi. Trong 6 tháng đầu năm, Việt Nam đã đón 10,66 triệu lượt khách quốc tế, tăng 20,7% so với cùng kỳ năm 2024, 77,5 triệu lượt khách nội địa, tăng 16,5%), giúp doanh thu du lịch lữ hành tăng 23,2% và dịch vụ lưu trú - ăn uống tăng 14,7% so cùng kỳ.

Ba là, kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát được kiểm soát tốt: chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân 6T/2025 tăng 3,27%, lạm phát cơ bản tăng 3,16% so với cùng kỳ năm 2024, thấp hơn mức tăng của lạm phát tổng thể (3,27%), chủ yếu là cung tiền tăng cao (7,25% so đầu năm) nhưng vòng quay tiền còn chậm (chỉ ở mức 0,62 lần, thấp hơn mức 0,65 lần của cùng kỳ năm 2024).

Bốn là, lãi suất cho vay giảm nhẹ, tăng trưởng tín dụng khởi sắc: lãi suất cho vay có xu hướng giảm nhẹ khi các tổ chức tín dụng (TCTD) tiếp tục đẩy mạnh các gói tín dụng với lãi suất ưu đãi nhằm kích cầu tiêu dùng, thúc đẩy tăng trưởng. Theo NHNN, lãi suất cho vay bình quân của các khoản cho vay mới ở mức là 6,38%/năm, giảm khoảng 0,6% so với cuối năm 2024. Tăng trưởng tín dụng đến cuối tháng 6/2025 đạt 8,3% so với cuối năm 2024, cao hơn so với mức 6,52% cuối tháng 5/2025 và cao hơn mức tăng huy động vốn (+6,57%) và là mức cao nhất so với cùng kỳ 5 năm khi NHNN tiếp tục nới lỏng, linh hoạt chính sách tiền tệ, giao chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng 16% ngay từ đầu năm để các TCTD có thể chủ động hơn và cung ứng các gói tín dụng ưu đãi.

Năm là, thu ngân sách Nhà nước (NSNN) tăng mạnh nhờ đà tăng tích cực của sản xuất, tiêu dùng và xuất khẩu: thu NSNN trong 6T/2025 ước đạt 67,7% dự toán năm, tăng 28,3% so với cùng kỳ năm 2024 nhờ sự phục hồi mạnh của hoạt động sản xuất, tiêu dùng trong nước và xuất - nhập khẩu. Chi NSNN ước đạt 43,2% dự toán năm, tăng 38,5% so với cùng kỳ năm 2024 nhờ giải ngân đầu tư công tăng tích cực (tăng 19,8% so với cùng kỳ năm 2024).

Nguồn: Theo An ninh tiền tệ